پس از چند روز از انتشار اخباری به نقل از منابع غیررسمی مبنی بر این که روسیه قصد دارد از ایران بخواهد شکایت خود به دیوان داوری بین المللی برای دریافت غرامت 4 میلیارد دلاری تحویل ندادن سامانه های موشکی اس 300 را پس بگیرد، الکساندر لوکاشوویچ سخنگوی وزارت خارجه روسیه با بیان این که امکان حل دوجانبه این مسئله وجود دارد از ایران خواست تا موضوع قرارداد اس 300 را به مراجع بین المللی نکشاند.
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه از ایران خواست برای زیر پا گذاشتن قرارداد فروش اس-300 به ایران نزد مراجع بین المللی شکایت نکند. به گزارش ایسنا، خبرگزاری "نووستی" به نقل از الکساندر لوکاشوویچ، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه روسیه گزارش داد: روسیه منکر حق ایران برای تقدیم دادخواست به دادگاه نیست، اما بدون این کار نیز می توان مسئله مناسبات دوجانبه مسکو و تهران را حل کرد. لوکاشوویچ اظهار کرد: البته این حق مسلم هر کشور است که به دادگاه بین المللی شکایت کند، اما ما معتقد بوده و هستیم که این روشی نیست که بتواند مسئله را حل کند. سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه روسیه مدعی شد که انگیزه تصمیم روسیه در این باره مطابق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به اطلاع طرف ایرانی رسانده شده است. قرارداد فروش سیستم های "اس-300" به ایران در ماه دسامبر 2007 امضا شد و قرار بود روسیه 5 سیستم موشکی پدافند هوایی "اس ـ 300" به مبلغ حدود 800 میلیون دلار را به ایران بفروشد. اما دمیتری مدودف، رئیس جمهور روسیه در ماه سپتامبر 2010 با صدور فرمانی تحویل سیستم های "اس ـ 300"، تجهیزات زرهی و هواپیما، بالگرد و ناوهای جنگی به ایران را ممنوع کرد و مدعی شد این دستور مطابق قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل، مورخ 9 ژوئن سال 2010 (19 خرداد 1389) صادر شده است. قرارداد فروش این سیستم ها به ایران با مخالفت جدی غرب روبه رو بود. سیستم های "اس-300" ویژه دفاع از موسسات صنعتی، نهادهای دولتی، پایگاه های نظامی و مقرهای فرماندهی در برابر حملات هوایی و فضایی دشمن است. این سیستم قادر به نابودسازی اهداف بالستیک بوده و از قابلیت حمله به اهداف زمینی نیز برخوردار است. تازه ترین نوع سیستم "اس-300" می تواند هواپیماهای دشمن را در فاصله 150 کیلومتری و ارتفاع 27 کیلومتری نابود کند. ایران در شکایت از روسیه به دلیل نقض تعهدات ناشی از این قرارداد، دادخواستی 4 میلیارد دلاری را به دادگاه داوری بین المللی در ژنو تقدیم کرده است.
اوایل هفته گذشته روزنامه روسی کامرسانت گزارش کرد که روسیه در تلاش است ایران را به صرف نظر کردن از شکایتش متقاعد کند. این روزنامه به نقل از منابعی در سرویس همکاری نظامی و فنی فدرال روسیه گزارش داد: شکایت ایران مسئله ای آزار دهنده است که امیدواریم از شر آن راحت شویم. این روزنامه افزود: این مسئله در دیدار سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه از ایران در نیمه ماه ژوئن مورد بحث قرار گرفت. با این حال تهران از شکایتش خودداری نکرد.
در همین حال دویچه وله در گزارشی در این باره نوشت: مقام های روسیه 168 میلیون دلار پیش پرداخت ایران را با بهره ای که به آن تعلق می گرفت به ایران بازگرداندند اما وزارت دفاع ایران به دلیل نقض قرارداد منعقد شده بین دو کشور، علیه روسیه به دیوان داوری بین المللی ژنو شکایت کرد.به گزارش منابع مختلف، ایران دادخواست خود را 13 آوریل (25 فروردین) به دادگاه ژنو تقدیم کرده است. احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران نیز پیش تر به رسانه های ایرانی گفته بود: «این موضوع روال طبیعی خود را طی می کند و بحث در مورد آن به داوری سپرده شده و ما ادعای خسارتی داریم که تصمیم گیری در این باره به داوری سپرده شده است.»روزنامه ایزوستیا، چاپ مسکو نیز خبر داده که ایران شکایت خود از شرکت "روس ابارون اکسپورت" را به دیوان داوری ژنو تقدیم کرده است. روزنامه روسی می نویسد:«وزارت دفاع ایران بابت فسخ قرارداد تحویل سامانه اس 300 غرامتی حدود 3 میلیارد و 985 میلیون دلار طلب کرده است.»پیشتر نیز یک مقام سازمان فدرال همکاری های نظامی و فنی روسیه با ابراز ناخرسندی از اقدام ایران در این باره گفته بود، مسائل مالی قرارداد لغو شده در سطح دوجانبه حل می شود و روسیه در خصوص پرداخت 4 میلیارد دلارغرامت مورد تقاضای ایران به خاطر تحویل ندادن اس 300 مذاکره نخواهد کرد.النا دونایوا، کارشناس ارشد بخش ایران «موسسه شرق شناسی علوم روسیه» در گفت وگو با دویچه وله می گوید، گرچه ایران علیه روسیه شکایت کرده، ولی هنوز دادگاهی تشکیل نشده است.وی می افزاید: «جمهوری اسلامی ایران در زمان فسخ قرارداد از سوی روسیه و به دلیل عدم ارسال اس 300 دلسرد شده بود و علیه روسیه شکایت کرد. ایران شاید بخواهد به عنوان عامل فشار از آن استفاده بکند.»
«دونایوا» پیش بینی می کند در صورت جدی شدن ماجرای شکایت ایران، حتی امکان قطع رابطه میان دو کشور نیز وجود دارد.روزنامه روسی ایزوستیا در گزارش مربوط به شکایت ایران علیه روسیه نوشته است که روسیه ظرف سال های گذشته از تحویل قطعات یدکی میگ های روسی هم سر باز زده است.
این گزارش می افزاید: کارشناسانی که با دویچه وله گفت وگو کرده اند، متفق القول هستند که تحویل ندادن سیستم موشکی اس 300 به دلیل صلاح دیدهای سیاسی بوده است.صفراف از مرکز مطالعه ایران معاصر در مسکو تاکید می کند که تحویل موشک اس 300 به ایران به اوضاع بین المللی و مسائل مهم منطقه ای ازجمله بحران سوریه هم بستگی دارد.النا دونایوا، کارشناس ارشد روسی می گوید، مشکل موشک های اس 300 با روی کار آمدن دوباره پوتین به عنوان ریاست جمهوری حل خواهد شد. او دلیل می آورد که مناسبات نظامی کشورش با ایران هیچ وقت قطع نشده و مقام های روسی تا به حال فقط گفته اند که تحویل موشک های اس 300 به تعویق افتاده است.
اسماعیل کوثری نماینده تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که چرا روسیه از جمهوری اسلامی ایران خواسته که شکایت خود را پس بگیرد به خراسان گفت: این اقدام روسیه تغییر موضع محسوب شده و در این مقطع از اهمیت زیادی برخوردار است.وی افزود: ما نمی دانیم که این درخواست در روند شکایت ایران از روسیه طبیعی است یا این که یک اقدام ویژه است.کوثری گفت: نمایندگان این مسئله را از سردار وحیدی وزیر دفاع که امروز مهمان کمیسیون هستند خواهند پرسید.وی در پاسخ به این سوال که واکنش ایران چه باید باشد تاکید کرد: به طور حتم واکنش جمهوری اسلامی ایران به درخواست روسیه به شرایط منطقه بستگی دارد.